Kosmisch onderwijs gaat er vanuit dat alles met alles samenhangt en van elkaar afhankelijk is. Kinderen leren de ordening van de dingen uit hun omgeving kennen en onderzoeken. Door ons kosmisch onderwijs moet bij kinderen het inzicht ontstaan, dat de feiten en verschijnselen waar ze mee te maken hebben, nooit als losse fragmenten bestaan, maar als delen van een groter geheel. Er moet zich bij hen een brede kijk op deze gehelen ontwikkelen, waaruit tenslotte een visie op de wereld en het wereldgebeuren kan voortvloeien. De kinderen moeten de verbanden leren zien in situaties die verwondering en bewondering opwekken. Kinderen leren hun omgeving te waarderen, respecteren en hoe daar zorgvuldig mee om te gaan. De opgedane kennis maakt kinderen ook moreel verantwoordelijk om deze kennis in te zetten voor de wereld om hen heen.
In de praktijk betekent dit dat een bepaald onderwerp altijd vanuit verschillende invalshoeken wordt benaderd. Wanneer je bijvoorbeeld 'water' als kosmisch thema behandelt, dan gaan kinderen op een hele brede manier kijken naar dit thema passend bij hun ontwikkeling. De lessen worden aan een deel van de groep of aan de hele groep gegeven, waarna de kinderen de lessen individueel of in groepjes kunnen verwerken. Bij de kosmische thema’s leren kinderen ook andere vaardigheden, zoals hoe ze aan de hand van vragen het onderwerp kunnen onderzoeken, opzoekvaardigheden, samenwerken, het maken van een mindmap, werkstukken, spreekbeurten en presentaties.
Individueel werken de kinderen met de montessorimaterialen zoals bijvoorbeeld: globe, inlegkaarten, vlaggetjeskaarten, dierenbak en de tijdlijnen. In de bovenbouw wordt topografie aangeboden met de methode behorend bij de junior Bosatlas.
In de middenbouw en bovenbouw hanteren we steeds per bouw een drie-jarige cyclus met thema’s, waarbij we in perioden van ongeveer zes weken een thema aanbieden. In de klassen is steeds duidelijk te zien aan welk thema gewerkt wordt, door, onder andere, de inrichting van de vitrine. Er zijn per jaar twee schoolbrede thema’s waar we met de hele school aan werken, bij één van de de schoolbrede thema’s is er een afsluitende avond voor ouders waar de kinderen presenteren waaraan zij gewerkt hebben.
In de onderbouw (groepen 1 en 2) wordt ingespeeld op actualiteiten en de seizoenen aan de hand van de tijdlijn van het jaar en de interessewereld van de kinderen.
Overzicht van de kosmische thema’s
| Jaar 1 | Jaar 2 | Jaar 3 |
data | ob | mb | bb | ob | mb | bb | ob | mb | bb |
sep- okt | plantenrijk (bb werkweek bos en bomen) | weer, klimaat, landschappen (bb werkweek water) | dierenrijk (bb werkweek zee en duinen) |
okt- nov | herfst | uitvin-dingen | planten-rijk | herfst | Delft (stadswan-deling) | weer, klimaat, landschappen | herfst | tech-niek | dieren-rijk |
dec | Sinterklaas en Kerstmis |
jan- feb | reis door de aarde | winter | ontdekkingsreizen | religies | winter | grootmoe-ders-tijd | handel |
mrt- apr | lente | de boer op | staatsin-richting | reis over de aarde | lente | menselijk lichaam |
mei- jun | zomer | water | akker-bouw, veeteelt, landbouw | zomer | kunst | reis door de tijd |
Bij het vaststellen van de leerstofordening is naast de kerndoelen ook gebruik gemaakt van de uitgave van het SLO: “Kosmische opvoeding en kosmisch onderwijs (KOO) als leidraad voor onderwijs in samenhang”